Sosyal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve Hür Demokrat Parti'den (FDP) oluşan üçlü koalisyonun dağılması üzerine Almanya'da 23 Şubat'ta erken genel seçimlere gidiliyor. Seçimlere 29 parti ve oluşum katılırken kayıtlı seçmen sayısı da bir önceki döneme göre azalma kaydederek 59 milyon 200 bin oldu.
Göç ve göçmen kökenlilere yönelik konularda araştırma yapan Mediendienst Integration portalına göre Almanya’daki seçmenlerden 7 milyon 100 bini bir göç geçmişine sahip. Türkiye kökenli seçmen sayısı da 982 bin olarak belirtiliyor. "Göç kökenli" kavramı, kendisi veya ailesi ülkeye sonradan gelmiş kişiler için kullanılıyor ve gelinen yer konusunda coğrafi ipucu vermesi bakımından "Türkiye kökenli" veya "Eski Sovyet cumhuriyetleri kökenli" şeklinde kullanılıyor.
Türkiye kökenlilerin favorisi Sosyal Demokratlar
Almanya'da insanların etnik, dini ve kültürel aidiyetini sormak ayrımcılık olarak algılanabileceğinden bu bilgiler sadece bireylerin gönüllülük temelli beyanıyla kayda geçiyor. Buna göre Türkiye kökenlilerin sayısı 3 milyon tahmin ediliyor.
Türkiye kökenlilerin parti tercihlerine ilişkin veriler de akademik araştırmalara dayanıyor. Angela Merkel döneminin sona erdiği Eylül 2021'de yapılan federal meclis seçimlerinde Türkiye kökenlilerin yüzde 39'u SPD'yi seçerken, onu yüzde 17 ile CDU, yüzde 15 ile Yeşiller, yüzde 13 ile Sol Parti izledi. FDP, Türkiye kökenli seçmenden yüzde 5 destek alırken, aşırı sağcı ve ırkçı, İslam karşıtı Almanya İçin Alternatif (AfD) partisi de Türkiye kökenlilerden yüzde 2 civarında oy aldı.
Kıdemli çok sayıda Türkiye kökenli politikacı aday değil
2021 seçimlerinde Hristiyan Birlik blokunu oluşturan Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ile Hristiyan Sosyal Birlik (CSU) rekor derecede oy kaybederken, yıllardır Türkiye kökenlilerin favorisi olan SPD tahminlerin üzerinde oy alarak birinci güç oldu. Böylece SPD'den dokuz Türkiye kökenli vekil federal meclise girdi. Türkiye kökenli seçmen ve politikacıların ilgi gösterdiği bir diğer parti olan Sol Parti üç, Yeşiller beş, CDU da bir vekil çıkarınca 18 Türkiye kökenli 2021'de Almanya Federal Meclisi'ne girmiş oldu.
Sosyal Demokratlar ile Yeşiller'in FDP ile koalisyon kurmasıyla SPD ile Yeşiller'de yıllardır siyaset yapan kıdemli politikacılar da üst düzey görevlere geldi.
1994 yılında meclise giren Yeşiller partili Cem Özdemir Gıda ve Tarım Bakanı olurken, üç ay önce hükümetin dağılmasıyla Eğitim ve Araştırma Bakanlığı görevini de ilaveten devraldı. Özdemir, doğduğu yer olan Baden-Württemberg'de eyalet başbakanlığı için yarışmak istediğinden federal meclise yeniden aday değil.
Yeşilleri mecliste 26 yıl temsil eden ve halen Aile Bakanlığı'nda müsteşar olarak görev yapan Ekin Deligöz de bayrağı genç nesillere devretmek amacıyla yeniden aday değil.
Partinin sol kanadından Canan Bayram ise reel kanadın gücü ele geçirdiği Yeşiller'e sırtını döndü. Kendisi bir daha aday olmayacağı gibi seçim çevresinden aday gösterilenlere de destek vermeyeceğini duyurdu. Böylece Yeşiller Türkiye kökenli üç tecrübeli vekilini kaybetti.
Son seçimlerde SPD'den meclise giren Cansel Kızıltepe ise Berlin Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı görevine geçtiğinden federal meclise veda etti. Üst düzey görevlilerden sadece İçişleri Bakanlığı Müsteşarı SPD'li milletvekili Mahmut Özdemir ile yine SPD'den Federal Meclis Başkan Vekili Aydan Özoğuz yeniden yarışıyor.
Yüzde beş seçim barajı sınırında gözüken ancak üç doğrudan vekil çıkarmak suretiyle barajdan muhaf olup meclise girmeyi hedefleyen Sol Parti ise Ferhat Koçak, Cansu Özdemir, Cansın Köktürk, Ateş Gürpınar, Cem İnce, Gökay Akbulut ve Funda Römer'i aday gösterdi.
Yeşiller'den Filiz Polat, Ayşe Asar, Alpay Artun, Dr. Samet Yılmaz, Hacer Aydemir ve Aslı Küçük vekilliğe adayken, sol popülist BSW'den Sevim Dağdelen, Eyüp Yıldız, Yasimin Zorlu ve Diyar Agu görülüyor. BSW de anketlerde seçim barajı bandı olan yüzde 5'lerde.
Anketlerde açık ara farkla önde olan Hristiyan Birlik blokundan CDU'da ise Serap Güler, Tijen Ataoğlu, Derya Altunok, Sertaç Bilgin, Ali Ertan Toprak ve Yeşiller'den ayrılarak CDU'ya geçen Melis Sekmen aday. Hristiyan Birlik blokunun sadece Bavyera eyaletinde örgütlü kardeş partisi Hristiyan Sosyal Birlik'in (CSU) üst sıralarında ise kıdemli yerel politikacı Dr. Hülya Düber dikkat çekiyor.
Üçlü koalisyonun dağılmasına neden olan FDP ise Ömer Erdoğan, Mahmut Türker, Cem Torun, Ferhat Asi ve Akif Yıldız'ı aday gösterdi, ancak anketlere göre FDP yüzde 5'lik seçim barajını aşamayarak meclis dışında kalabilir.
İslam ve göç karşıtı aşırı sağcı Almanya İçin Alternatif (AfD) partisinin eyalet listelerinde Türkçe isim dikkat çekmezken, parti Bavyera'da iki Türkiye kökenliyi doğrudan aday gösteriyor: Kerim Erdem ve Leyla Bilge, seçim çevrelerinden en çok birincil oyu alabilirse meclise girmeyi başarabilecek.
Türkiye kökenli vekiller ne kazandırdı?
1994'te ilk olarak SPD'den Leyla Onur ile Yeşiller'den Cem Özdemir federal meclise girdi. 2021 seçimlerindeyse Türkiye kökenli vekil sayısı 18 oldu.
Almanya Bilim ve Siyaset Vakfı uzmanlarından Dr. Yaşar Aydın'a göre Türkiye kökenli vekiller siyasete yön vermede etkili rol oynayabiliyor. "Mesela Almanya doğumlu olup da ailesi Türkiye kökenli gençlerin 'opsiyon modeli' diye bilinen ve 23 yaşına geldiğinde Türkiye veya Alman vatandaşlığı arasında tercihe zorlandığı modelin kalkması ve Türk vatandaşlarına çifte vatandaşlık yolunun açılması Türkiye kökenli vekillerin yoğun çabasıyla oldu" diyor. Bu vekillerin meclis komisyonlarında göçmenler lehine politikalar için çalıştıklarını da aktaran Aydın, "Ancak küçük bir gruptan bahsediyoruz. Buna rağmen ellerinden geleni yaptıklarını düşünüyorum. Tabi her konuda etkili olamadıklarını da belirtmek gerek"
Kaynak / dw